نحوه مطرح کردن دادخواست طلاق(از طرف مرد یا زن یا توافقی)

قانون مدنی ایران، نحوه جدایی و طلاق زوجین را به دو حالت تقسیم و طبقه بندی کرده است. در این تقسیم بندی ابتدا باید مشخص شود که درخواست طلاق و جدایی در بدو امر از سوی چه کسی در محاکم دادگستری مطرح می‌گردد و در حالت دیگر باید مشخص شود که چه نوع صیغه‌ای برای طرفین طلاق جاری ‌می‌گردد.

در صورتی که بخواهیم طلاق را از این دیدگاه که در بدو امر از سوی چه شخصی در محاکم دادگستری مطرح گردیده، طبقه بندی کنیم، طلاق را باید سه نوع دانست:

1. طلاق توافقی
2. طلاق از طرف مرد
3. طلاق از طرف زن

در توضیح مختصری از این ۳ نوع طلاق باید گفت، طلاق توافقی، تفاهم و توافق زوجین در خصوص حقوق مالی در طلاق است که مشترکا دادخواست طلاق را به محاکم دادگستری ارائه می‌نمایند. در این نوع طلاق زوجین مشترکا بر روی همه موضوعات از جمله مهریه، نفقه و غیره توافق جامعی می‌نمایند.

طلاق به درخواست مرد نیز همان طور که از نامش مشخص است به درخواست زوج صورت می پذیرد و البته او باید قبل از هر اقدامی برای طلاق، حقوقی مالی همسرش را تعیین و تکلیف نماید.

طلاق از سوی زن نیز علاوه بر اینکه، یکی از دشوارترین انواع طلاق است، به درخواست زوجه در محاکم خانواده مطرح می‌گردد و از آن جایی که حق طلاق در قوانین ما با آقایان است، لذا اثبات موضوعات مربوط به عسر و حرج زوجه کار نسبتا دشواری است.

قاعده (قانون) کلی طلاق در ایران

مطابق ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی ایران: « مرد میتواند هر وقت که بخواهد زن خود را طلاق دهد.» بنابراین، طلاق به اراده و خواست مرد صورت می گیرد بدون اینکه دلیل خاصی لازم باشد. زن هم میتواند درخواست طلاق بدهد اما باید بتواند یکی از شروط ضمن عقد مندرج در عقدنامه (سند نکاح) را ثابت کند یا اینکه بتواند عسر و حرج خود را نزد دادگاه ثابت کند. در غیر این صورت، زن نمیتواند طلاق بگیرد.

زن در چه مواردی میتواند طلاق بگیرد؟ به استناد ماده ۱۱۲۹ (استنکاف شوهر از پرداخت نفقه و عدم امکان اجرای حکم دادگاه مبنی بر الزام شوهر به پرداخت نفقه) و ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی (عسروحرج زوجه)؛ ماده ۱۱۱۹ قانون مدنی (شروط ضمن عقد و توکیل به زن برای طلاق)؛ به استناد ماده ۱۰۲۹ قانون مدنی (غیبت شوهر به مدت چهار سال

طلاق از طرف مرد

طلاق از طرف مرد بر اساس ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی که مرد می تواند هر وقت بخواهد زن خود را طلاق بدهد، بنابراین حق طلاق با مرد است و صحت آن احتیاج به موافقت زن ندارد اگر زن راضی به طلاق نباشد مرد از قاعده همان ماده ۱۱۳۳ میتواند استفاده کند و با نظر مشاور رأی طلاق سرانجام صادر خواهد شد و اگر چه صراحت ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی حق طلاق را به مرد داده است ولی میتواند شرایطی که قبلاً در عقدنامه تعیین شده در صورت عدم ایفاء به آن شرایط توسط زن از ارکان اثبات ادعا برای طلاق باشد. اگر قبل از ازدواج زن دارای بیماری پنهانی باشد که اساس و پایه زندگی را متزلزل کند و آن مرض از طرف مرد پنهان شده باشد بعنوان فریب در ازدواج طلاق صادر خواهد شد. لکن اگر بعد از وقوع عقد مواردی پیش آید که در کوران زناشوئی باشد دادگاه آن را مورد پذیرش قرار نمیدهد اما ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی کماکان پابرجاست. برای طلاق نیاز به تشریفات خاص ندارد جز اینکه صیغه طلاق باید در حضور لااقل دو نفر مرد عادل که صیغه طلاق را بشنوند جاری شود. طلاق از طرف مرد حتماً نیاز به جلسه دادرسی- مشاوره و حضور در دادگاه دارد.

در ادامه مطلب می‌خواهیم به شرایط طلاق از طرف زوجه بپردازیم
موارد طلاق از طرف زن در قانون مدنی محدود به چهار مورد می باشد که من جمله شرایط دادخواست طلاق از طرف زن نیز می باشند : ۱ – وکالت در طلاق اعم از وکالت مشروط و مطلق ۲ – عدم پرداخت نفقه از سوی زوج و ناتوانی در پرداخت نفقه ۳ – عسر و حرج زوجه ۴ – غیبت شوهر بیش از چهار سال . در صورت وجود این شرایط تقاضای درخواست طلاق از طرف زن در مراجع قضایی شنیده می شود

شرایط دادخواست طلاق از طرف زن

برای شروع رسیدگی به دعوای طلاق از طرف زن ، لازم است به دادگاه خانواده دادخواست تقدیم شود و آزمایش پزشکی قانونی برای طلاق انجام شود . در صورتی که دادخواست شرایط لازم را نداشته باشد ، ممکن است دادگاه یکی از قرار های رد دادخواست ، عدم استماع یا عدم صلاحیت صادر کند. شرایط دادخواست طلاق از طرف زن ، از قرار زیر است :

۱- شرکت در جلسات مشاوره : برای این که دادخواست طلاق از مراجع مورد رسیدگی قرار بگیرد ، لازم است زوجین ابتدا در جلسات مشاوره شرکت کرده باشند .

۲- باید به طرفیت دادگاه خانواده باشد : در صورتی که دادخواست طلاق به دادگاه دیگر تقدیم شود ، قرار عدم صلاحیت صادر می شود .

۳- داشتن شرایط کلی دادخواست : دادخواست طلاق باید شرایط کلی دادخواست که در ماده ۵۱ قانون آیین دادرسی مدنی آمده است را داشته باشد. این شرایط عبارتند درج مشخصات خواهان و خوانده ، ذکر تعیین خواسته ، ذکر آن چه خواهان از دادگاه تقاضا دارد و امثالهم .

۴- داشتن یکی از شرایط عسر و حرج یا یکی از شرایطی که به موجب قانون برای زن حق طلاق ایجاد می کند : راه های طلاق از طرف زن را در تیتر قبل توضیح دادیم.

لازم به ذکر است که در مواردی که زن ادعا دارد که حق طلاق برای او بوجود آمده است و به استناد آن از دادگاه درخواست طلاق دارد ، کفایت نمی کند و او حتما باید بتواند ادعای خود را در دادگاه به اثبات برساند .

مراحل طلاق از طرف زن

دعوای طلاق از طرف زن تشریفاتی دارد که باید همه آن ها طی شود. مراحل طلاق از طرف زن از قرار زیر است :

۱- ثبت نام در سامانه تصمیم : اولین مرحله برای ثبت طلاق ، ثبت نام در سامانه تصمیم است

۲- شرکت در جلسات مشاوره : پس از اخذ نوبت در سامانه تصمیم ، لازم است طرفین در این جلسات مشاوره شرکت کنند .

۳- تنظیم دادخواست : طلاق از طرف زن با تقدیم دادخواست طلاق به دادگاه خانواده آغاز می شود . زن می تواند با داشتن شرایط دادخواست ، به دادگاه خانواده تقدیم کند . دادگاه پس از این که دادخواست را مورد بررسی قرار داد ، دعوا را به جریان می اندازد .

۴- جلسه دادرسی : پس از این که دادگاه دادخواست طلاق زن را پذیرفت ، جلسه دادرسی را برگزار می کند که در آن جلسه به دلایلی که زن در دادخواست طلاق مطرح کرده است ، رسیدگی می کند و در صورتی که دلایل ، مورد قبول بود ، حکم طلاق را صادر می کند .

۵- مرحله تجدید نظر : پس از صدور حکم در دادگاه بدوی ، طرفین دعوای طلاق می توانند برای رای دادگاه تقاضای تجدید نظر خواهی کنند .

۶- فرجام خواهی : پس از این که رای دادگاه تجدید نظر صادر شد ، طرفین می توانند تقاضای فرجام خواهی در دیوان عالی کشور کنند.

۷- در صورتی که حکم قطعی طلاق صادر شد ، طرفین به مدت ۶ ماه مهلت دارند تا به یکی از دفاتر طلاق و ازدواج مراجعه کرده و صیغه طلاق را جاری کنند .

برای طلاق از طرف زن لازم است او فرم هایی خاصی را پر کرده و تقدیم دادگاه یا دفاتر خدمات قضایی کند

حقوق زن در طلاق از طرف زن

هرچند تقاضای درخواست طلاق از طرف زن است ، اما این نکته باعث نمی شود که حق و حقوق او ضایع شود و حقوقی را که از ابتدای انعقاد عقد نکاح برای او بوجود آمده را دریافت نکند . حقوق زن در طلاق از طرف زن از قرار زیر است :

۱- مهریه : مهریه از جمله حقوقی است که از زمان انعقاد عقد برای زن بوجود می آید و در هر صورت می تواند از شوهر خود دریافت کند.

۲- حضانت فرزندان : حضانت فرزندان تا ۷ سالگی با مادر است و دادن درخواست طلاق ، مانع از این حق او نمی شود .

۳- استرداد جهیزیه : زن می تواند جهیزیه ای را که آورده است از شوهر خود طلب کند .

۴- نفقه : در صورتی که زن در خانه مرد زندگی کند و شرایط تمکین را داشته باشد ، می تواند از شوهر خود درخواست نفقه کند .

شرایط طلاق از طرف زوج

درخواست طلاق از سوی مرد یا وکیل حقوقی او می‌تواند به دادگاه ارائه شود. پس از این دادگاه دلایل طلاق را به کمک داوران خود بررسی می‌کند و تلاش می‌کند که بین زوجین صلح و سازش برقرار کند تا از طلاق جلوگیری نماید. در صورت عدم ایجاد سازش، گواهی عدم سازش صادر می‌شود.

پرداخت مهریه که هنگام عقد دائم از سوی مرد برای زن تعیین می‌شود، در هنگام عقد یا پس از آن بر مرد واجب است. مهریه اگر عند المطالبه باشد مرد باید در هر زمانی که زن بخواهد، آن را بپردازد و اگر عندالاستطاعه باشد، باید با توجه به توان مالی مرد پرداخت شود. اگر طلاق از سوی مرد باشد، مرد می‌تواند حکم تنگدستی بگیرد و مهریه زوج را به صورت قسطی نیز بپردازد.

مقدار نفقه توسط دادگاه تعیین می‌شود و مرد موظف به پرداخت آن در هر شرایطی است.

در صورتی که مرد دلیل موجهی اعم از بیماری، رفتار نامناسب و اعتیاد، برای طلاق همسر خود داشته باشد، مهریه و جهیزیه زن باید توسط مرد پرداخت شوند. ضمن اینکه دلیل موجه مرد باید با ارائه مدرک باشد تا پس از تایید توسط دادگاه، حکم به نفع مرد صادر شود.

در صورتی که مرد هیچ دلیل موجهی برای طلاق دادن همسر خود نداشته باشد، علاوه بر جهیزیه و مهریه همسر خود موظف است نفقه، اجرت المثل و نحله را نیز پرداخت کند.

اجرت المثل یا دستمزد به زنی که قصد رایگان کار کردن در منزل را نداشته باشد تعلق می‌گیرد.

شروط لازم برای دادخواست طلاق از طرف زوج

پس از ارائه دادخواست طلاق، ضوابطی دیگر از جمله پرداخت نفقه، مهریه، تصنیف اموال و… مطرح هستند که باید برای اطلاعات جزئی تر و دقیق تر حتما با وکیل مشورت نمایید. ضوابط و حقوق مالی از جمله:

• حقوق مادی زن شامل مهریه که اولین مسئله ای است که مورد رسیدگی قرار می گیرد. این حق زن به دو نوع تقسیم می شود. در نوع اول یعنی عندالمطالبه، بدین‌ترتیب که هر زمان که زوجه بخواهد باید فورا پرداخت گردد و در نوع دوم‌ یعنی عندالاستطاعه، فقط زمانی میشود آن را مطالبه کرد که اثبات شود مرد توانایی پرداخت آن را دارد و تنها در یک صورت آن هم زمانی که برای دادگاه روشن گردد که اوضاع مالی زوج در حدی نیست که یکباره بپردازد دادخواست اعسار داده می‌شود و شرایط پرداخت ان توسط دادگاه قسط بندی میگردد.

توجه داشته باشید که حتی اگر زن درگیر ارتباطی نامشروع بوده یا امور زناشویی را تمکین نمی کرده، به هر ترتیب مهریه او کاملا محفوظ باقی می ماند.